ပညာရွိရဲ႕အဓိပၸါယ္

He that is rich is wise.

Daniel Defoe (1660-1731)

ပိုက္ဆံရွိတဲ့လူဟာ ပညာရွိ။

(ဒနီေယာ္လ္ ဒီဖိုး)

အဆိုအမိန္႔ေတြဟာ ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳးရွိပါတယ္။

(၁) တိုက္ရိုက္အဓိပၸါယ္ ယူရမည့္ အဆိုအမိန္႔၊

(၂) သြယ္၀ိုက္ၿပီး အဓိပၸါယ္နားလည္ရမည့္ အဆိုအမိန္႔၊

(၃) တင္စားၿပီး ေျပာခဲ့တဲ့ အဆိုအမိန္႔၊

(၄) သေရာ္ၿပီးေျပာခဲ့တဲ့ အဆိုအမိန္႔၊

(၅) အဓိပၸါယ္ ႏွစ္ခြထြက္ေစတဲ့ အဆိုအမိန္႔ စသျဖင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳးပါပဲ။

အဆိုအမိန္႔အမ်ားစုဟာ ပညာရွိစကားျဖစ္ၾကတာေၾကာင့္ တိုက္ရိုက္ေျပာတာေတာ့ နည္းပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ သြယ္၀ိုက္၊ တင္စား သို႔မဟုတ္ သေရာ္တဲ့ပံုစံနဲ႔ ေျပာခဲ့တတ္ၾကပါတယ္။ ဘယ္လို အဆိုအမိန္႔ မ်ိဳးပဲျဖစ္ျဖစ္၊ သက္ဆိုင္ရာ ေခတ္နဲ႔ လူ႔ပတ္၀န္းက်င္ကို အနည္းအမ်ားဆိုသလို မွန္မွန္ကန္ကန္ ကိုယ္စားျပဳတတ္ၾကပါတယ္။ က်ေနာ္ေရးခဲ့တဲ့ ပို႔စ္ေတြထဲကပဲ ယူၿပီးေျပာၾကစို႔။

ေဆာ့ခရတိၱရဲ႕ နာမည္ေက်ာ္အဆိုအမိန္႔ တစ္ခုျဖစ္တဲ့ I know nothing except the fact of my ignorance ဆိုတဲ့ စကားဟာ သေရာ္ၿပီးေတာ့ ေျပာခဲ့တဲ့စကားလို႔ ယူဆႏိုင္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ ေဆာ့ခရတိၱဟာ သူ႔ေခတ္က ပညာေရးေလာကမွာ အခေၾကးေငြယူၿပီး ဆရာႀကီး လုပ္ေနၾကတဲ့ Sophist ေတြကို ၾကည့္မရပါဘူး။ ေနရာတကာမွာ လူတတ္လုပ္ေနတာကိုလဲ အျမင္ကပ္ပံုရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီ ဆိုဖစ္စ္ေတြကို သေရာ္တဲ့အေနနဲ႔ က်ဳပ္ဘာမွ မသိဘူးဆိုတာကလဲြရင္ က်ဳပ္သိတာ ဘာမွမရွိဘူး လို႔ ဟဲခဲ့တာပါ။ ဒါေၾကာင့္သူ႔ရဲ႕ အဲဒီစကားကို သေရာ္တဲ့အဆိုအမိန္႔လို႔ က်ေနာ္ ယူဆပါတယ္။ သူ႔စကားဟာ ကိုယ့္ကိုယ္ကို လူတတ္ႀကီးထင္ေနတဲ့လူေတြကို မ်ားစြာထိခိုက္ေစပါတယ္။ ဘာ့ေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ သူ႔ေခတ္လူေတြကိုယ္တိုင္က သူ႔ကို ပညာရွိႀကီးလို႔ လက္ခံထားၾကလို႔ပါပဲ။

ေအာ္စကာ၀ိုင္း ရဲ႕ The truth will set you free. But first, it will piss you off. ဆိုတဲ့စကားဟာ တိုက္ရိုက္အဓိပၸါယ္ယူဆရမယ့္ စကားမ်ိဳးပါ။ အမွန္တရားေၾကာင့္ သင္ဟာလြတ္ေျမာက္သြားမွာပါ၊ ဒါေပမဲ့ အစမွာေတာ့ ဒုကၡခံေနရဦးမွာပဲ ဆိုတဲ့စကားကို အဓိပၸါယ္ထပ္ဖြင့္ေနစရာေတာင္ မလိုပါဘူး။ ဘာကို ဆိုလိုတာပါလိမ့္မလဲဆိုၿပီးေတာ့လဲ စဥ္းစားေနရေလာက္ေအာင္ ခက္ခဲမႈမရွိပါဘူး။ ေနာက္ၿပီး သူ႕စကားဟာ ေခတ္ကာလတစ္ခုကို သီးျခားကိုယ္စားလဲ မျပဳပါဘူး။ အခါခပ္သိမ္းမွန္ႏိုင္တဲ့စကားမ်ိဳးပါ။ သေရာ္သံလဲ မပါပါဘူး။ အျဖစ္အပ်က္တစ္ခု သို႔မဟုတ္ တရားစီရင္မႈတစ္ခုခုကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ စကားလုိ႔ ယူဆရပါတယ္။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ မွန္ကန္တဲ့စကားလို႔ နားလည္ႏိုင္ပါတယ္။ ဘာ့ေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အမွန္တရားရဲ႕ဥေပကၡာျပဳမႈေၾကာင့္ ဒုကၡေရာက္ေနရင္းနဲ႔ ေသတဲ့အထိ ဒုကၡေရာက္သြားၾကရရွာတဲ့လူေတြလဲ ဒုနဲ႔ေဒး ရွိေနလို႔ပါပဲ။

ဆိုဖေကာ္လ္ရဲ႕ Fortune is not on the side of the faint-hearted ဆိုတဲ့စကားဟာလဲ ဒီလို အဓိပၸါယ္တိုက္ရိုက္နားလည္ရမယ့္ အဆိုအမိန္႔အုပ္စုထဲမွာ ပါပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆုိေတာ့ ေအာင္ျမင္မႈဆိုတာ သတိၱနည္းတဲ့ လူေတြအတြက္ မဟုတ္ဘူး၊ ဆိုတဲ့စကားဟာ တိုက္ရိုက္မွန္ကန္ေနလို႔ပါပဲ။ တစ္နည္းေတာ့လဲ သတိၱေကာင္းတဲ့လူေတြဟာ ေအာင္ျမင္ႏိုင္တဲ့ လူေတြျဖစ္တယ္ လို႔ သြယ္၀ိုက္ၿပီး နားလည္ႏိုင္တဲ့အတြက္ သြယ္၀ိုက္တဲ့စကားအေနနဲ႔လဲ မွတ္ယူလို႔ ရပါတယ္။

Time flies like an arrow ဆိုတဲ့ ဂေရာက္ခ်ိဳ မာ့ခ္စ္ ရဲ႕စကားဟာ တင္စားၿပီးေျပာတဲ့စကားျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ိန္ကုန္ျမန္ပံုကို ေလးႃငိႈ႔ကပစ္လႊတ္လိုက္တဲ့ မွ်ားတစ္စင္းနဲ႔ ဥပမာေပးထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စာဖတ္သူဟာ သူ႔ရဲ႕အဆိုအမိန္႔ကို အခ်ိန္မျဖဳန္းဖို႔ သတိေပးတဲ့ စကားတစ္ခြန္းအျဖစ္ နားလည္ရပါတယ္။

သူ႔ရဲ႕ေနာက္ထပ္အဆိုအမိန္႔တစ္ခုကေတာ့ Fruit flies like a banana တဲ့။ စည္းစိမ္ဥစၥာဆိုတာ ငွက္ေပ်ာက္သီးတစ္လံုးလို အကုန္ျမန္တယ္ လို႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ အမ်ားသိၾကတဲ့အတုိင္း ပစၥည္းဥစၥာဆိုတာ ခက္ခက္ခဲခဲ ရွာရသေလာက္ သံုးစြဲတဲ့အခါမွာေတာ့ အင္မတန္အကုန္ျမန္ပါတယ္။ တစ္ႏွစ္ရွာထားတဲ့ ပိုက္ဆံကို တစ္ရက္တည္းနဲ႔ ကုန္ေအာင္ သံုးလို႔ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပစၥည္းဥစၥာကိုလဲ မျဖဳန္းတီးဖို႔ သတိေပးထားတဲ့ စကားျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔စကား ႏွစ္ခြန္းစလံုးဟာ ဥပမာေပးၿပီးေျပာခဲ့ခ်ည္းျဖစ္တဲ့အတြက္ တင္စားၿပီးေျပာတဲ့စကားအုပ္စုထဲ ထည့္ရပါ့မယ္။

ဥပမာေပးတဲ့ အခါမွာ စာဖတ္သူ သို႔မဟုတ္ နားေထာင္သူ သိႏွင့္ၿပီးသားေတြကိုပဲ ယူၿပီးေပးရပါတယ္။ အဲလိုမဟုတ္ရင္ ဥပမာကိုပဲ ထပ္စဥ္းစားေနရပါလိမ့္မယ္။

ရည္မွန္းခ်က္ထားဖို႔ေပးထားခဲ့အဆိုအမိန္႔ေတြအနက္ လူး၀စ္ ကာရိုးရဲ႕ If you don't know where you are going, any road will take you there. ဘယ္သြားရမွန္းမသိရင္၊ ေရာက္ခ်င္တဲ့ဆီေရာက္သြားလိမ့္မယ္၊ ဆိုတဲ့စကားဟာ အေတာ္မွတ္သားဖို႔ေကာင္းပါတယ္။ ဒီစကားကို အဓိပၸါယ္ႏွစ္ခြထြက္တဲ့စကားတစ္ခုအျဖစ္ မွတ္ယူႏိုင္ပါတယ္။ တစ္က တိုက္ရိုက္ခရီး၊ ႏွစ္က ဘ၀ခရီး။ ႏွစ္မ်ိဳးစလံုးအတြက္ ထိေရာက္တဲ့အဓိပၸါယ္ ပါ၀င္ပါတယ္။ သာမန္ ခရီးသြားတဲ့အခါမွာ ဘယ္ဆီသြားရမယ္ ဆိုတဲ့ ခရီးစဥ္ကို နားလည္ရပါ့မယ္။ ဘ၀ခရီးကို ေလွ်ာက္လွမ္းတဲ့အခါမွာလဲ မိမိျဖစ္ခ်င္တာကို ဦးတည္ၿပီး က်ိဳးစားဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ အဲဒီလို အဓိပၸါယ္ႏွစ္မ်ိဳးယူဆႏိုင္ပါတယ္။

က်ေနာ္တကယ္ေရးမယ့္ အေၾကာင္းအရာဟာ အခုမွေရာက္လာပါတယ္။ ဒနီေယာ္လ္ ဒီဖိုးဆိုတဲ့ လူဟာ ဘယ္သူလဲ လို႔ သိခ်င္မွသိၾကပါ့မယ္။ ဒါေပမဲ့ ေရာ္ဘင္ဆန္ ကရူးဆိုး ၀တၳဳကို ေရးခဲ့တဲ့လူလို႔ေျပာရင္ ေအာ္ဟုတ္လား လို႔ေတာ့ အနည္းဆံုးေျပာၾကမွာထင္ပါရဲ႕။ ဘာ့ေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ လူအေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ေရာ္ဘင္ဆန္ ကရူးဆိုးကို သိေနၾကလို႔ပါ။ သူေရးတဲ့၀တၳဳကို တိုက္ရိုက္မဖတ္ဖူးရင္ေတာင္ (က်ေနာ္လဲ တစ္ခါမွ မဖတ္ဖူးေသးဘူး၊ ေနာက္လဲ ဖတ္မယ္မထင္) အနည္းဆံုး ရုပ္ရွင္ေလာက္ေတာ့ ၾကည့္ဖူးၾကတာမ်ားပါတယ္။ ဒါျဖင့္ရင္ ဒနီေယာ္လ္ ဒီဖိုးဆိုတာ စာေရးဆရာတစ္ေယာက္လို႔ စာဖတ္သူက အလိုလိုနားလည္သြားပါၿပီ။ သူဟာ စာေရးတဲ့အလုပ္အျပင္၊ စံုေထာက္၊ ဂ်ာနယ္လစ္စ္ ေတြလဲ လုပ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ စားေရးတဲ့အလုပ္နဲ႔ နာမည္ေက်ာ္ပါတယ္။

သူ႔အဆိုအမိန္႔ေတြ မ်ားစြာရွိတဲ့အနက္ He that is rich is wise ဆိုတဲ့စကားဟာ ရုတ္တရက္ ေတြးၾကည့္ရင္ အဓိပၸါယ္တစ္မ်ိဳးႀကီးျဖစ္ေနလို႔ က်ေနာ္ စိတ္၀င္စားသြားမိတာပါ။ ပိုက္ဆံရွိတဲ့လူဟာ ပညာရွိ တဲ့။ ဒီစကားမွာ သြယ္၀ိုက္မႈေတြ တင္စားမႈေတြ မပါတာ ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။ တိုက္ရိုက္ေျပာတဲ့စကားလို႔ေတာ့ ယူဆႏိုင္ပါတယ္။ ဒိထက္ သေရာ္ၿပီးေျပာတဲ့ စကားဆိုရင္ ပိုမွန္ပါလိမ့္မယ္။ တစ္စုံတစ္ေယာက္ကို သေရာ္တဲ့စကားမဟုတ္ပါဘူး။ လူအမ်ားႀကီးကို သေရာ္တဲ့စကား၊ အထူးသျဖင့္ ေငြရွိမွ လူထင္၊ ေရႊရွိမွ ဘုရားထင္ တတ္တဲ့လူမ်ိဳးေတြကို သေရာ္တဲ့စကားလို႔ က်ေနာ္ခံစားမိပါတယ္။ (ဒီအေၾကာင္းကို အလွ်င္းသင့္တဲ့အခါ အက်ယ္ေရးပါမည္။)

ဒါေပမဲ့ က်ေနာ့္အတြက္ သူ႔စကားဟာ တိုက္ရိုက္ထိေနပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အဂၤလန္ကို အစိုးရ စေကာလားရွစ္နဲ႔ ေက်ာင္းထက္ဖို႔ေရာက္လာတဲ့ က်ေနာ္ဟာ တကၠသိုလ္တက္ခြင့္ရေပမဲ့ က်ဴရွင္ခတစ္ခါတည္းမသြင္းႏိုင္လို႔ တစ္ႏွစ္ေနာက္က်ၿပီးမွ (က်ဴရွင္ချပည့္ေအာင္ေစာင့္ၿပီးမွ) တက္ရမယ့္အေနအထားျဖစ္ေနပါတယ္။ အဂၤလန္က တကၠသိုလ္ေတြမွာ က်ေနာ္တို႔လို ဆင္းရဲတဲ့ တိုင္းျပည္က ကေလးေတြ ႏိုင္ငံျခားသားတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ေက်ာင္းတက္ခြင့္ရဖို႔အေတာ္မလြယ္ပါဘူး။ မလြယ္တာကေတာ့ အေၾကာင္းႏွစ္ခ်က္အနက္ တစ္ခ်က္က ေငြေရးေၾကးေရးပါ။ သိပ္ေစ်းႀကီးပါတယ္။ တစ္ႏွစ္ကို အနည္းဆံုး ေဒၚလာ သံုးေသာင္းနဲ႔ ေလးေသာင္းအၾကားမွာရွိပါတယ္။ တကယ့္ကို ခ်မ္းသာမွပဲ ေက်ာင္းတက္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒနီေယာ္လ္ ဒီဖိုးစကားနဲ႔ေျပာရရင္ေတာ့ ပိုက္ဆံရွိမွ ပညာရွိ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ သူ႔စကားဟာ အခ်ိဳ႕လူေတြအတြက္ သြယ္၀ိုက္တဲ့အဓိပၸါယ္ရွိေပမဲ့ က်ေနာ္တို႔လို ငမြဲေတြအတြက္ေတာ့ တိုက္ရိုက္အဓိပၸါယ္ရွိတယ္ လို႔ ယူဆမိတာပါ။ ပညာရွိစကားေတြကို က်ေနာ္ေျပာခဲ့သလို ဘယ္အဓိပၸါယ္နဲ႔ ေျပာတဲ့စကားဆိုတာကို စဥ္းစားတဲ့အက်င့္လုပ္ၿပီးဖတ္ရင္ စိတ္၀င္စားစရာအေတာ္ေကာင္းတာ ေတြ႔ၾကရပါလိမ့္မယ္။ က်ေနာ့္ဘေလာ့မွာ အဆင္သင့္သလို ထည့္ထည့္ေပးသြားပါ့မယ္။ အခ်ိဳ႕စကားေတြကို ဒီအတိုင္းပဲ ေရးထားေပးမယ္။ အခ်ိဳ႕စကားေတြကိုေတာ့ က်ေနာ့္ဘ၀နဲ႔ က်ေနာ့္ပတ္၀န္းက်င္ကို အေျခခံၿပီးေတာ့ အက်ယ္ေရးေပးသြားပါ့မယ္။ က်ေနာ့္ညီေလး/ညီမေလးေတြ ဗဟုသုတရၾကေစဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။