ေခတ္နဲ႔ အေတြးအေခၚ ခ်ိန္ခြင္ညွိျခင္း

However beautiful the strategy, you should occasionally look at the results.

(Winston Churchill)


နညး္ဗ်ဴဟာ ဘယ္ေလာက္ပဲ ေကာင္းေကာင္း၊ ရလာဒ္ကိုေတာ့ သတိမူသင့္တယ္။
(၀င္စတန္ခ်ာခ်ီ)

အေတြးအေခၚအယူအဆေတြဟာ ေခတ္ကာလအလိုက္ေပၚလာတတ္ၾကသလို၊ အျဖစ္အပ်က္အလုိက္လဲ ထြက္လာတတ္ၾကတယ္။ အခ်ိဳ႕အေတြးအေခၚေတြဟာ အၿမဲတမ္းမွန္ေနတတ္ေပမဲ႔၊ အခ်ိဳ႕က်ေတာ့ အဲဒီအေတြးအေခၚကို စတင္ျဖစ္ေပၚေစတဲ့ကာလႀကီးတစ္ခု ကုန္ဆံုးသြားတဲ့အခါ မွားယြင္းသြားတတ္တယ္။ ကမၻာေပၚမွာ အေတြးအေခၚပညာရွင္ႀကီးေတြ ေျမာက္မ်ားစြာထြက္ေပၚခဲ့ၾကတယ္။ သူတို႔ေတြးခဲ့တာေတြကို ေသေသခ်ာခ်ာ ျပန္စစ္ေဆးၾကည့္တဲ့အခါ အေတာ္မ်ားမ်ားကို လက္ခံဘြယ္အျဖစ္ဆက္လက္ရွင္သန္ေစႏိုင္ေပမဲ့ အခ်ိဳ႕အယူအဆေတြကေတာ့ ေႏွာင္းေခတ္မွာ ၾသဇာက်ဆင္းလာတာကို ေတြ႔ရမယ္။

အေတြးအေခၚတစ္ခုဟာ--
(၁) ေခတ္ကာလ၊
(၂) အျဖစ္အပ်က္၊ ဆိုတဲ့ အခ်င္းအရာႏွစ္မ်ိဳးကို ေယဘုယ်အေျခခံၿပီးေတာ့ ထြက္ေပၚလာတယ္လို႔ က်ေနာ္ကေတာ့ ယူဆတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အေတြးအေခၚေတြကို ေအာက္ပါအတုိင္း ေလးမ်ိဳးေလးစားခဲြျခားတယ္။
(၁) ေခတ္နဲ႔ညီ၊ အျဖစ္အပ်က္နဲ႔မကိုက္၊
(၂) ေခတ္နဲ႔မညီ၊ အျဖစ္အပ်က္နဲ႔ကိုက္၊
(၃) ေခတ္နဲ႔လဲမညီ၊ အျဖစ္အပ်က္နဲ႔လဲမကိုက္၊
(၄) ေခတ္နဲ႔လဲညီ၊ အျဖစ္အပ်က္နဲ႔လည္းကိုက္။

ဆိုၾကပါစို႔။ က်ေနာ္တို႔ စာေပအရ လက္လွမ္းမီႏိုင္တဲ့ ဗုဒၶေခတ္ကို ျပန္ၾကည္ရေအာင္။ ဘီစီ ေျခာက္ရာစုအကုန္၊ ငါးရာစုအ၀င္မွာ ဘုရားပြင့္ခဲ့တယ္ လို႔ စာေပမွတ္တမ္းမ်ားအရသိရတယ္။ ဗုဒၶေခတ္မတိုင္မီ အေတြးအေခၚေတြဟာ အတၱ၀ါဒကို အေျခခံတဲ့အေတြးအေခၚအယူအဆေတြပဲမ်ားတယ္။ ဘယ္သူပဲေတြးေတြး အျဖစ္အပ်က္ကြဲျပားမႈကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး ေတြးပံုအခ်င္းအရာကြဲျပားၾကေပမဲ့ ေခတ္ကာလတူညီမႈေၾကာင့္ အတၱ၀ါဒမွာပဲ အေျခခံေနတာေတြ႔ရတယ္။

အဲလိုေတြးတဲ့အခါမွာ မိမိတို႔အားသန္ရာစရိုက္အလိုက္ အစြန္းတစ္ခုခု ထြက္ၿပီးေတြးၾကျပန္ေရာ။ လိုခ်င္မႈဆိုတဲ့စရိုက္ (Temperament of Passion)၊ ရက္ေရာမႈဆိုတဲ့စရုိက္ (Temperament of Generosity) နဲ႔ ေတြေ၀မႈဆိုတဲ့ စရုိက္ ((Temperament of Delusion) အားႀကီးတဲ့လူေတြကေတာ့ မရ-ရသကခ်ိဳင္၊ ရမယ္ဆိုရင္ ဘနဖူးသုိက္တူး ဆိုတဲ့စိတ္မ်ိဳးေတြနဲ႔ ကာမဂုဏ္ေတြကို အစြန္းေရာက္ေအာင္ ခံစားဖို႔ေတြးၾကတယ္။ ခံစားၾကတယ္။ တစ္ခါ စိတ္ဆိုးမႈစရုိက္ (Temperament of Aversion)၊ စူးစမ္းမႈစရုိက္ (Temperament of contemplation) နဲ႔ ေတြးေတာမႈစရိုက္ (Temperament of thought) ရွိတဲ့လူေတြက်ျပန္ေတာ့ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ညွင္းပန္းႏွိပ္စက္ၿပီး အက်င့္တရားေတြကို အစြန္းေရာက္ေအာင္ က်င့္ဖို႔ေတြးၾကတယ္။ ေတြးတဲ့အတိုင္းလဲ လိုက္က်င့္ၾကတယ္။

သူတို႔ေတြးေတာမႈေတြဟာ ဘယ္လိုအစြန္းမ်ိဳးပဲထြက္ထြက္ ငါဆိုတဲ့ အတၱကိုအေျခခံေနတာကိုပဲ ေတြ႔ၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ အတၱ၀ါဒထြန္းကားတဲ့ ေခတ္ကာလကို အေျခခံၿပီးေတြးေတာလို႔ပဲလို႔ က်ေနာ္ကေတာ့ ယူဆတယ္။ အဲဒီအတၱ၀ါဒကို တြန္းလွန္တိုက္ခိုက္ၿပီးပြင့္ေပၚလာတဲ့ ဗုဒၶေခတ္ကို ေရာက္တဲ့အခါက်ေတာ့ ဗုဒၶတရားကို နာၾကားခြင့္ရလုိက္ၾကတဲ့ သတၱ၀ါေတြရဲ႕စိတ္ထဲမွာ ဘယ္လိုအျဖစ္အပ်က္မ်ိဳးနဲ႔ပဲေတြ႔ေတြ႔ အျဖစ္အပ်က္အလိုက္ ေတြးေတာပံုအခ်င္းအရာ အနည္းငယ္ကြဲျပားၾကေပမဲ့ အေျခခံအားျဖင့္ တစ္မ်ိဳးတည္းပဲေတြးၾကျပန္တယ္။ အဲဒါကေတာ့ အနတၱ ဆိုတဲ့အေတြး။ အရာရာတိုင္းဟာ အစိုးမရဘူး၊ အႏွစ္သာရမရွိဘူး ဆိုတဲ့ အေတြးမ်ိဳးကို လက္ခံလာၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ အတၱ၀ါဒရဲ႕လႊမ္းမိုးမႈက ယေန႔ေခတ္အထိ ႀကီးမားေနဆဲပါပဲ။

က်ေနာ္ဒီအေၾကာင္းကို ဘာေၾကာင့္ေဆြးေႏြးေနလဲ ဆိုရင္ အထက္မွာ ေျပာခဲ့တဲ့ ၀င္စတန္ခ်ာခ်ီရဲ႕စကားေၾကာင့္ပါ။ သူေျပာခဲ့တဲ့စကားဟာ သိပ္ေကာင္းပါတယ္။ သိပ္ေကာင္းလို႔လဲ ကမၻာသမိုင္းစာမ်က္ႏွာထဲက အကိုးအကားျပဳစရာအျဖစ္ ဆက္လက္ရွင္သန္ေနတာေပါ့။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီစကားဟာ အျဖစ္အပ်က္အတိုင္းအတြက္ မွန္သလား။ ဒီလိုေမးခြန္းအတြက္ ေျဖဖို႔အေတာ္ခက္ပါတယ္။ သူ႔ေခတ္သူ႔ခါကို ျပန္ၾကည့္လိုက္ရင္ ဒုတိယကမၻာစစ္ႀကီး မီးဟုန္းဟုန္းေတာက္ေလာင္ကြ်မ္းေနတဲ့အခ်ိန္။ ကမၻာ့စစ္ဘုရင္ေတြ ႏိုင္လိုမင္းထက္ျပဳမူတိုက္ခိုက္ၿပီး ေအာင္ျမင္မႈအတြက္ ယစ္မူးေနတဲ့အခ်ိန္။ သူတို႔စိတ္ထဲမွာ အဓိကရည္မွန္းခ်က္ဟာ အႏိုင္ရမႈပဲ။ ေၾကာင္ကိုက္လို႔ပဲ ႂကြက္သေသေသ၊ ဒုတ္ပစ္လို႔ပဲႂကြက္ေသေသ၊ အဓိကကေတာ့ ႂကြက္ေသဖို႔ ဆိုတဲ့အေတြးမ်ိဳး။ စစ္ကာလႀကီးေပကိုး။

အဲလိုကာလမ်ိဳးမွာ ဘယ္သူမဆို စစ္ပြဲ၀င္ေနတဲ့ စစ္သားအငယ္စားေလးေတြမွသည္ ၀င္စတန္ခ်ာခ်ီတို႔လို ႏိုင္ငံ့ေခါင္းေဆာင္ေတြအထိ ရည္မွန္းခ်က္ဟာ စစ္ေအာင္ႏိုင္ေရးပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ အေၾကာင္းဘယ္ေလာက္ေကာင္းေကာင္း အက်ိဳးမရရင္ အလကားပဲ ဆိုတဲ့အဓိပၸါယ္နဲ႔ အထက္ကစကားကို ဆိုခဲ့တာပါ။ ဒီလိုစစ္ျဖစ္ေနတဲ့ကာလႀကီးမွာ စစ္သားတစ္ေယာက္ရဲ႕အေတြးဟာ ရန္သူကို အႏိုင္ရမယ့္ နည္းလမ္းကို ရွာတဲ့အေတြးအေနမ်ိဳးနဲ႔ အေျခခံအားျဖင့္ တူညီၾကမွာပါပဲ။

တစ္ခါတစ္ေလ ရလာတဲ့အက်ိဳးကေတာ့ ျမတ္ႏိုးစရာေကာင္းေပမဲ့ အဲဒီအက်ိဳးအတြက္ အရင္းအႏွီးျပဳလိုက္ရတဲ့အေၾကာင္းကေတာ့ အေတာ့္ကို မိုက္ရုိင္းတာေတြ႔ရမွာပါ။ ဥပမာ၊ အမ်ားသိၾကတဲ့အတိုင္း အဇာတသတ္ဘုရင္ဆိုပါစို႔။ သူဘုရင္ျဖစ္ဖုိ႔ဘာလုပ္ခဲ့လဲ။ အေဖအရင္းေခါက္ေခါက္ကို သတ္ခဲ့တယ္။ အဲလိုအျဖစ္အပ်က္မ်ိဳးေတြဟာ ရာဇ၀င္မွာ အေျမာက္အမ်ားေတြ႔ၾကရမွာပါ။ ဒါေၾကာင့္မွန္ကန္ေသာ အေတြးလို႔မယူဆႏိုင္ပါဘူး။

က်ေနာ့္အယူအဆကေတာ့ အေတြးအေခၚတစ္ခုဟာ အခ်ိန္ကာလအရေရာ အျဖစ္အပ်က္အရေရာ ကိုက္ညီမႈရွိမွ အမွန္လို႔လက္ခံပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းအရာေတြဟာ စာအုပ္တစ္အုပ္ေရးရမယ့္ အေၾကာင္းအရာေတြပါ။ ဒီေနရာမွာေတာ့ က်ေနာ္ ဒီေလာက္ပဲ တင္ျပခ်င္ပါတယ္။ ေခတ္ကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့အျဖစ္နဲ႔ကိုက္ညီတဲ့ အေတြးမ်ိဳးေတြးတတ္ၾကပါေစ။ တကယ္လို႔ က်ေနာ့္အယူအဆဟာ လက္ခံႏိုင္စရာမေကာင္းဘူးဆိုရင္ ေအာက္ပါ comment မွာ စာဖတ္သူရဲ႕သေဘာထားကို ေရးထားေစခ်င္ပါတယ္။ က်ေနာ္ ေသေသခ်ာခ်ာဖတ္ၿပီး ေဆြးေႏြးခ်င္လို႔ပါ။