ကိုယ့္အားနည္းခ်က္ကို ဖံုးကြယ္ျခင္း

Talking much about oneself can also be a means to conceal oneself.

Friedrich Nietzsche (1844-1900)

ကိုယ့္အေၾကာင္း ကိုယ္မ်ားမ်ားေျပာျခင္းဟာ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ဖံုးကြယ္တဲ့ပရိယာယ္တစ္မ်ိဳးလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

(ဖရက္ဒရစ္ နီေရွး)

Achilles Heel (အခီလီးစ္ဟီးလ္) လို႔ေခၚတဲ့ အားနည္းခ်က္ေတြဟာ က်ေနာ္တို႔ လူသားေတြရဲ႕သႏၲာန္မွာ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာမွာေရာ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာမွာပါ ရွိေနတတ္ပါတယ္။ အားနည္းခ်က္နဲ႔ လံုး၀ရွင္းရွင္းလြတ္ကင္းတဲ့လူဆိုတာ မရွိသေလာက္ရွားပါတယ္။ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာျပစ္ခ်က္ တစ္စံုတစ္ရာမရွိဘူးဆိုတဲ့ လူမ်ိဳးမွာေတာင္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အားနည္းခ်က္ကေတာ့ ရွိေနၿမဲပါပဲ။ အဲဒါဘာေၾကာင့္ျဖစ္ရသလဲ၊ အေၾကာင္းကရွင္းပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔လူသားေတြအပါအ၀င္ သတၱ၀ါတိုင္းရဲ႕ကိုယ္တြင္းမွာ ကိန္းတည္ေနတဲ့ Temperament သို႔မဟုတ္ Disposition လို႔ေခၚတဲ့ စရုိက္တရားေတြ ေသာင္းၾကမ္းၾကလို႔ပါပဲ။

စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာစရုိက္တရားေတြျဖစ္တဲ့ တပ္မက္မႈ (ေလာဘ)၊ စိတ္ဆိုးမႈ (ေဒါသ)၊ ေတြေ၀မႈ (ေမာဟ)၊ ယံုၾကည္မႈ (သဒၶါ)၊ ေတြးေတာမႈ (၀ိတကၠ) နဲ႔ စူးစမ္းမႈ (ဗုဒိၶ) ဆိုတဲ့ သေဘာတရားေတြဟာ က်ေနာ္တို႔လူသားတိုင္းနဲ႔ အျခားအျခားေသာ ျမင္အပ္/မျမင္အပ္သတၱ၀ါတိုင္းမွာ အနည္းအမ်ားဆိုသလို သံသရာအဆက္ဆက္ရွိေနခဲ့ပါတယ္။ သာမန္ပုထုဇဥ္လူသားေတြရဲ႕ ကိုယ္တြင္းမွာ အဲဒီတရားေတြအနက္ တရားတစ္ခုခုဟာ အာရံုအလုိက္လြန္ကဲေနတတ္ပါတယ္။ တစ္ခါတေလ အျပင္ပက ဘာအာရံုမွမရတဲ့အခါမ်ိဳးေတြမွာေတာင္ ယခင္ယူဖူး၊ ရဖူးတဲ့ အာရံုတစ္ခုခုကို ျမင္ေယာင္ၾကားေယာင္လာၿပီး တပ္မက္မႈစတဲ့ သေဘာတရားတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးဟာ ထႂကြေသာင္းၾကမ္းလြန္ကဲလာတတ္ပါတယ္။

ဒီအထိ လူတစ္ေယာက္ကို စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အားနည္းခ်က္ရွိတယ္လို႔ မ်က္ျမင္အားျဖင့္ မဆိုႏိုင္ေသးပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီတရားေတြထဲက တရားတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးဟာ သီးျခားအေနနဲ႔ လူတစ္ေယာက္ရဲ႕စိတ္ထဲမွာ အၿမဲ ေသာင္းၾကမ္းတည္ရွိေနတယ္ဆိုရင္ေတာ့ အဲဒီလူကို စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အားနည္းခ်က္ရွိသူရယ္-လို႔ ဆိုႏိုင္ပါၿပီ။ ဥပမာ=က်ေနာ္တို႔ဟာ လူတစ္ေယာက္ကို “ဒီေကာင္ ေတာ္ေတာ္ေလာဘႀကီးတဲ့ ေကာင္ပဲ။ သို႔မဟုတ္ ေတာ္ေတာ္ ေဒါသႀကီးတဲ့ ေကာင္ပဲ။ သို႔မဟုတ္ ေတာ္ေတာ့္ကို နမူးနထူးႏိုင္တဲ့ေကာင္ပဲ” စသျဖင့္ ေျပာတဲ့အခါ က်ေနာ္တို႔စိတ္ထဲမွာ အဲဒီလူရဲ႕သႏၲာန္မွာ စရုိက္တရားေတြရဲ႕ သီးျခားျဖစ္တည္မႈကို ျမင္ေယာင္လာတတ္ပါတယ္။

လူႏွစ္ေယာက္၊ သို႔မဟုတ္ လူသံုးေယာက္တို႔ဟာ ေလာဘျဖစ္စရာအာရံုကို ရတာခ်င္း တူေပမဲ့ တစ္ေယာက္ေသာသူက သူမ်ားထက္ပိုၿပီးေတာ့ ထိန္းမႏိုင္သိမ္းမရ ေလာဘျဖစ္တာမ်ိဳးေတြရွိတတ္ပါတယ္။ ဒီလိုအခါမ်ိဳးမွာ အဲဒီလူကို ေလာဘႀကီးသူလို႔ ေယဘုယ်အားျဖင့္ သတ္မွတ္ႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီလူဆီမွာရွိတဲ့ သူမ်ားထက္အားႀကီးတဲ့ေလာဘဟာ အဲဒီလူရဲ႕ အားနည္းခ်က္ပါပဲ။ ေဒါသ၊ ေမာဟစတဲ့ သေဘာတရားတို႔ရဲ႕ ျဖစ္တည္မႈကိုလဲ ထိုနည္းတူ နားလည္ႏိုင္ပါတယ္။ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အားနည္းခ်က္ဆိုတာ ဒီလိုစရိုက္ေတြရဲ႕ ထိန္းမႏိုင္သိမ္းမရျဖစ္ေပၚေနမႈကို ဆိုလိုပါတယ္။

သို႔ေသာ္လဲ က်ေနာ္တို႔လူသားေတြမွာ ဒီစရုိက္ေတြအျပင္ အျခားအျခားေသာ သဘာ၀တရားေတြလဲ ရွိေနပါေသးတယ္။ ဉာဏ္ သို႔ဟုတ္ ပညာဆိုတာလဲ စရုိက္ေတြထဲက ဗုဒိၶဆိုတဲ့ သေဘာတရားနဲ႔ ခပ္ဆင္ဆင္တူပါတယ္။ လုပ္ေဆာင္ပံု (Function) အနည္းငယ္ကြဲျပားတဲ့အတြက္ ပညာကိုပဲ ဗုဒိၶဆိုတဲ့အမည္နဲ႔ စရုိက္ထဲထည့္ထားတာပါ။ အဲဒီပညာက က်ေနာ္တို႔လူသားေတြကို အျခားအျခားေသာ တိရစၦာန္ေတြနဲ႔ ကြဲျပားျခားနားေအာင္ ဖန္တီးေပးထားပါတယ္။ ပညာရဲ႕သတိၱေၾကာင့္ လူသားေတြဟာ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ဘာေကာင္ဆိုတာ သိၾကပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ကိုယ့္ရဲ႕အားနည္းခ်က္ကိုလဲ သိလာၾကရပါတယ္။ ကိုယ့္မွာဘာအားနည္းခ်က္ရွိသလဲ ဆိုတဲ့ေမးခြန္းကို ကိုယ့္ဖာသာေမးရင္း ကိုယ့္ဖာသာေျဖႏိုင္ၾကပါတယ္။

အားနည္းခ်က္ကို သိလာရတဲ့အခါမွာ လူအေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ဖုံးကြယ္ဖို႔ ႀကိဳးပန္းၾကတတ္ပါတယ္။ ဒါလဲ လူသားေတြရဲ႕ သဘာ၀တရားတစ္မ်ိဳးပါပဲ။ ဒီသေဘာသဘာ၀ကို မာယာ (မိမိအျပစ္ကို ဖံုးကြယ္ျခင္း)နဲ႔ သာေဌယ် (ဟိတ္ဟန္ထုတ္ျခင္း) လို႔ ေခၚပါတယ္။ မာယာ၊ သာေဌယ်ဆိုတဲ့ တရားေတြဟာ ကာယုဇုကတာ (ေစတသိက္တို႔၏ရုိးသားမႈ)၊ နဲ႔ စိတၱဳဇုကတာ(စိတ္၏ရိုးသားမႈ) ဆိုတဲ့ တရားေတြနဲ႔ ေျဖာက္ေျဖာက္ႀကီး ဆန္႔က်င္ၾကတဲ့အတြက္ အားနည္းခ်က္ကို ဖံုးဖိဖို႔ရာ မာယာ၊ သာေဌယ်ေတြကို သံုးလိုက္တာနဲ႔ အဲဒီလူဆီက ရိုးသားမႈဆိုတဲ့ အလြန္ေလးစားျမတ္ႏိုးအပ္တဲ့ ဂုဏ္ပုဒ္ဟာ ခ်က္ခ်င္းထြက္ေျပးေပ်ာက္ကြယ္သြားတတ္ပါတယ္။

အားနည္းခ်က္ကို ဖံုးကြယ္ဖို႔အေရး နည္းလမ္းအမ်ိဳးမ်ိဳးသံုးလာရပါေတာ့တယ္။ အဲဒီထဲမွာ ဂ်ာမန္ဒႆနဆရာႀကီးနီေရွးေျပာတဲ့ ကိုယ့္အေၾကာင္းကို မ်ားမ်ားေျပာဆိုျခင္းဟာလဲ တစ္ခုအပါအ၀င္ပါပဲ။ တကယ္ေတာ့ အားနည္းခ်က္ဆိုတာ ဖံုးကြယ္ေနစရာမလိုပါဘူး။ နားလည္မႈရွိတဲ့လူသားေတြဟာ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္လဲ အားနည္းခ်က္တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ မကင္းႏိုင္တဲ့အတြက္ တစ္ဘက္လူရဲ႕ အားနည္းခ်က္ကို ေတြ႕တဲ့အခါ ခြင့္လႊတ္ႏိုင္ၾကပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ အားနည္းခ်က္ဆိုတာ ဖံုးဖိဖို႔ႀကိဳးစားေလေလ ေပၚလြင္လာေလေလပါပဲ။

ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အားနည္းခ်က္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေျပာရရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ျမန္မာစကားပံုထဲက “ကန္းေဆာ့၊ က်ိဳးေမာ့”ဆိုတဲ့ စကားကို ယူၿပီးေျပာရပါလိမ့္မယ္။ မ်က္လံုးကန္းေနတဲ့လူဟာ မ်က္လံုးကန္းျခင္းဆိုတဲ့ သူ႔ရဲ႕အားနည္းခ်က္ကို ဖံုးဖိခ်င္တဲ့အခါ ၿငိမ္ၿငိမ္မေနပဲ မ်က္လံုးေကာင္းတဲ့လူေတြလို လုပ္ႏိုင္ပါတယ္ဆိုတာကို သိေစခ်င္တဲ့အတြက္ ဟိုဟိုဒီဒီလႈပ္ရွားမႈေတြလုပ္ေနတတ္ၿပီး ေျခေထာက္က်ိဳးေနတဲ့လူဟာလဲ သူမ်ားနည္းတူ သြားလာႏိုင္တယ္ဆိုတာကို ျပခ်င္တဲ့အတြက္ ေရာက္တတ္ရာရာသြားလာေနတတ္ပါတယ္။ နားပင္းေနတဲ့လူေတြဆို ပိုၿပီးရယ္စရာေကာင္းပါေသးတယ္။ သူတို႔နားပင္းတာကို ဖံုးဖိခ်င္တဲ့အတြက္ သူမ်ားေျပာေနတဲ့စကား၀ိုင္းထဲ ၀င္လာၿပီး သူမ်ားရယ္တိုင္းလိုက္ရယ္၊ ၿပီးေတာ့ သူမ်ားေျပာေနတဲ့စကားနဲ႔ အဆက္အစပ္မရွိ၊ အဆီအေငၚမတည့္တဲ့ စကားေတြကို ေျပာမိတတ္ပါတယ္။ ဒါေတြအားလံုးဟာ ကိုယ့္အားနည္းခ်က္ကို ဖံုးဖိဖို႔ႀကိဳးပန္းတဲ့လုပ္ရပ္ေတြခ်ည္းပါပဲ။

က်ေနာ္အထက္မွာ ေျပာခဲ့သလို လူတိုင္းမွာ အနည္းအမ်ားဆိုသလို အားနည္းခ်က္ကိုယ္စီ ရွိေနၾကတဲ့အတြက္ မာယာ၊ သာေဌယ်ဆိုတဲ့ တရားဆိုးေတြကို သံုးၿပီး မိမိအားနည္းခ်က္ကို ဖံုးကြယ္ဖို႔ႀကိဳးပန္းရင္း ကိုယ့္ကိုယ္ကို လူေဘာင္အလယ္မွာ အရွက္ကြဲေအာင္ လြဲလြဲမွားမွား မျပဳမူမိေစဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ ဘယ္လိုအားနည္းခ်က္မ်ိဳးပဲ ရွိေနရွိေန ရုိးရိုးသားသား က်င့္သံုးေနထိုင္တတ္ရင္ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္လဲ လြတ္လပ္မႈရွိၿပီး စိတ္ခ်မ္းသာစြာေနႏိုင္သလို ကိုယ့္ပတ္၀န္းက်င္ကလဲ ကိုယ့္အေပၚနားလည္ခြင့္လႊတ္ၿပီး လိုအပ္တဲ့အခါ အကူအညီမ်ားစြာေပးႏိုင္ေၾကာင္း အသိေပးတင္ျပလိုက္ရပါတယ္။ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုေရာ ကိုယ့္ပတ္၀န္းက်င္ကိုပါ ရိုးသားႏိုင္ၾကပါေစ---။